Garnaalvissers van Oostduinkerke op UNESCO-Lijst Immaterieel Cultureel Erfgoed

Het intergouvernementele comité van UNESCO heeft ‘de garnaalvisserij te paard in Oostduinkerke’ opgenomen op de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de mensheid. Dat gebeurde vandaag op de jaarlijkse vergadering in Baku (Azerbeidzjan). Het comité was onder de indruk van de deskundig voorbereide nominatie uit ons land die ze omschreef als “een model en inspiratiebron” voor andere landen. Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege wenst het bestuur, de erfgoedgemeenschap van de garnaalvissers en de inwoners van Oostduinkerke van harte proficiat met deze erkenning.
De paardenvissers zijn al ettelijke keren door kunstschilders, beeldhouwers, fotografen en cineasten vereeuwigd. Het ambacht van het garnaalvissen te paard ligt de families van garnaalvissers en bij uitbreiding de gemeenschap van Oostduinkerke en Koksijde na aan het hart. Ze koesteren het als cultureel erfgoed en belangrijk voor hun identiteit
Het garnaalvissen te paard staat sinds 2009 op de Inventaris Vlaanderen voor immaterieel cultureel erfgoed[1] en werd in 2010 door Vlaams minister Schauvliege, op voordracht van de expertencommissie Immaterieel Cultureel Erfgoed (ICE), ingediend als kandidatuur bij UNESCO. Door de beslissing vandaag van het intergouvernementele comité van de UNESCO krijgt deze bijzondere lokale praktijk een plek op de Representatieve Lijst van de UNESCO 2003 Conventie die de diversiteit van immaterieel erfgoed in de wereld in de kijker zet.
De UNESCO Conventie van 2003 wil de visibiliteit van ICE verhogen en de bijdrage ervan tot culturele diversiteit en tot duurzame ontwikkeling benadrukken. Het kernbegrip is de borging (‘safeguarding’): een actief proces dat ICE een toekomst geeft door kennis en vaardigheden door te geven, vertrekkende vanuit het lokale draagvlak (de erfgoedgemeenschap).
Het UNESCO-comité benadrukt tevens dat de garnaalvisserij te paard het belang in de kijker zet van kleine, lokale tradities die de verbondenheid tussen mens, dier en natuur beklemtonen en tegelijkertijd respect voor duurzame ontwikkeling en menselijke creativiteit oproepen.
Tot nog toe staan 7 elementen uit Vlaanderen op de Representatieve Lijst: het Ros Beiaard en de Ommegangsreuzen van Dendermonde, de Heilig Bloedprocessie van Brugge, Aalst Carnaval, Houtem Jaarmarkt in Sint-Lievens-Houtem, Krakelingenfeest en Tonnekensbrand in Geraardsbergen, Jaartallenleven van Leuven en de traditie van de Valkerij (internationaal dossier).
Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege: “De garnaalvissers van Oostduinkerke zijn een mooi voorbeeld van een dynamische en duurzame omgang met natuur en met cultuur die van generatie op generatie met veel respect wordt doorgegeven. Dat de UNESCO een pluim geeft voor de manier waarop dit dossier is voorbereid, is mede te danken aan de expertise die onze diensten mettertijd hebben opgebouwd en aan de volgehouden inzet van de lokale erfgoedgemeenschap.”
Burgemeester Marc Vanden Bussche: “Onze gemeente koestert de garnaalvisserij te paard al sinds de jaren ’50. Ook het NAVIGO (Nationaal-Visserijmuseum) zet zich in om de geschiedenis en de kennis over het ambacht van het paardenvissen in beeld te brengen. Met de UNESCO-erkenning gaan we de verantwoordelijkheid aan om dit ambacht over te dragen naar de volgende generaties, een opdracht waar we met ons recent opgericht borgingscomité over zullen waken. Mijn dank aan Unesco, aan de Vlaamse Regering, aan alle instanties en rechtstreeks betrokkenen die daarvoor geijverd hebben.”
Garnaalvisser te paard Eddy Dhulster (70): “Ik heb het garnaalvissen te paard meer dan een halve eeuw geleden geleerd van Henri Durant, de legendarische Rosten Durang die vorig jaar overleed. De UNESCO-erkenning maakt van mij een zeer gelukkig man. Heel belangrijk is de aandacht voor de traditie terwijl we ijveren om het ambacht aan te passen aan de veranderende sociale, culturele en ecologische tijden. Een echte paardenvisser houdt in het diepste van zijn hart van de zee, van wat de zee voortbrengt en van zijn paard. Dit is het allerbelangrijkste.”
 Foto : @Dirk Van Hove, Gemeentebestuur Koksijde, 2010

1] http://www.immaterieelerfgoed.be/themas/inventaris-vlaanderen-voor-immat...