Flexi-jobs: deel van het probleem of deel van de oplossing?

Deze regering heeft een ambitieus project voor de werkgelegenheid. Met forse structurele lastenverlagingen willen we een klimaat creëren waarin werkgevers meer en sneller aanwerven. In de horeca worden dan weer bijkomende specifieke maatregelen voorgesteld, zoals flexi-jobs. Maar is dat wel de meest geschikte piste en leidt dit tot duurzame tewerkstelling?
Sommige sectoren staan voor meer uitdagingen dan andere. Eentje daarvan is de horeca, die van oudsher te kampen heeft met veel zwartwerk en waar een witte kassa binnenkort voor het grootste deel van de sector verplicht zal zijn. In ruil kreeg de horeca al een hele reeks voordelen: een btw-verlaging, een forfaitaire vermindering van sociale bijdrages, een meer voordelige behandeling van gelegenheidsarbeid en goedkopere overuren.
De horecasector is belangrijk in functie van het sociaal weefsel en de jobs voor laaggeschoolden. Als bijkomende compensatie voor de witte kassa werd daarom nu een systeem van ‘flexi-jobs’ uitgewerkt waarbij werknemers die minstens 4/5e werken bij een andere werkgever in de horeca kunnen bijverdienen aan netto +25%-werkgeversbijdragen. De Raad van State toont zich niet bepaald enthousiast: ’Zo is het niet duidelijk waarom de ontworpen regeling enkel van toepassing is op de horecasector.‘, stelt men in zijn advies. Dat neigt sterk naar een strijdigheid met het gelijkheidsbeginsel. Bovendien worden de voordelen van de flexi-jobs maar mogelijk gemaakt door andere werkgevers, die wél de kosten voor een volledige sociale bescherming betalen.
Voor de horeca wordt het met flexi-jobs interessanter om vooral met mensen in dat statuut te werken. De impact op de vaste tewerkstelling en de financiering van de sociale zekerheid via vaste jobs is mogelijk groot. Men zou toch mogen verwachten dat er minstens voorwaarden van een bepaalde vaste tewerkstelling zijn in een horecazaak die gebruik kan maken van flexi-jobs. Anders kan een werkgever zich zo organiseren dat hij enkel met flexi-jobbers werkt, wat zal leiden tot een ‘oneerlijke concurrentie’ met gewone werknemers die zichzelf uit de markt prijzen. Een werkgever met meerdere zaken kan bovendien zijn personeel 4/5e vast tewerkstellen in zijn ene vestiging om diezelfde mensen dan aan het werk te zetten in zijn andere zaak met een flexi-job.
We willen er ook op wijzen dat er op dit ogenblik bijzonder weinig voorwaarden zijn om een horecazaak op te starten. Flexi-jobs zullen mogelijk meer cowboys in deze branche lokken. Geschoold horecapersoneel zal er niet wel bij varen: het wordt moeilijk om op die manier de sector verder te professionaliseren. Ook grote cateraars kunnen onder de reglementering van de witte kassa vallen en gebruik maken van flexi-jobs. Maar is het wel de bedoeling dat in die tak van de horeca de vaste tewerkstelling afgekalfd wordt?
We willen absoluut de horeca verder ondersteunen. Maar zijn flexi-jobs daarvoor wel de beste manier? Feit is dat de sector zelf in januari van dit jaar nog manifesteerde in Brussel en daarbij heel andere eisen op tafel legde, waaronder een verlaging van de loonlasten voor het vast personeel. Vanwaar dan die drang om vooral voordelen te bieden aan wie al een job heeft?
Wij zien meer brood in kwaliteitsvolle jobs via substantiële loonlastenverlagingen. Dat zal leiden tot méér tewerkstelling, terwijl het systeem van flexi-jobs bestaand zwartwerk enkel legaliseert en vaste tewerkstelling ontmoedigt. We pleiten er dan ook voor dat flexi-jobs na een testfase eerst geëvalueerd worden op hun merites voor ze een definitief karakter krijgen.
Het is in eerste instantie bovendien ook niet aan de overheid om eenzijdig maatregelen op te leggen in een sector. Het sociaal overleg in de horeca heeft nog niet voluit zijn rol kunnen spelen. Wij pleiten dan ook voor een degelijk voorafgaand overleg met de betrokken werkgevers en werknemers zodat we maatregelen kunnen nemen die beide partijen, de horecasector én de consument ten goede komen.
Publicatie: 10 juli 2015 op Knack.be