Facebook en Vlaanderen slaan de handen in elkaar in strijd tegen zelfdoding

In Vlaanderen is zelfdoding na verkeersongevallen de belangrijkste doodsoorzaak bij jongeren onder de 24. Jaarlijks sterven meer dan 1000 mensen door zelfdoding.  Elke dag ondernemen gemiddeld 28 Vlamingen een suïcidepoging.

Het Centrum Ter Preventie van Zelfdoding (CPZ),  de Vlaamse organisatie achter de zelfmoordlijn 1813, biedt sinds 2014 de mogelijkheid om verontrustende berichten op sociale media over suïcidale gedachten en methodes van zelfdoding te rapporteren op haar website 1813.be. 

In 2014 ontving het CPZ 34 meldingen.  In 2015 werden dit 88 meldingen In de periode januari-mei 2016 werden reeds 50 meldingen ontvangen. Er is dus sprake van een (sterke) stijging. 

Het Centrum ter Preventie van Zelfdoding neemt bij melding op haar website of via sociale media  geen contact op met de persoon die een verontrustend bericht heeft geplaatst.  Dit is een bewuste keuze omdat de Zelfmoordlijn 1813 een veilige en anonieme omgeving wil zijn waarbinnen mensen met zelfdodingsgedachten zelf de controle hebben over het gesprek dat ze al dan niet voeren. Het feit dat de Zelfmoordlijn 1813 zelf geen contact opneemt, betekent echter niet dat de omgeving niet aangespoord wordt om in nood hulpdiensten in te schakelen. Op openbare fora en profielen worden ook berichten geplaatst met tips ter ondersteuning en de contactgegevens van de Zelfmoordlijn 1813. De persoon met suïcidegedachten kan dan zelf contact opnemen.

Omdat de werkwijze van beide nauw bij elkaar aansluiten, hebben Facebook en het Centrum ter Preventie van Zelfdoding besloten de handen in elkaar te slaan en samen te werken om beter om te gaan met depressieve berichten en zelfdodingsaankondigingen op het internet en sociale media. Sinds 14 juni 2016 kunnen Vlaamse Facebook-gebruikers die bij vrienden een zorgwekkend bericht op Facebook opmerken dit anoniem aan de sociale netwerksite melden via een speciale knop.

Daarnaast zal het Centrum ter Preventie van Zelfdoding specifiek voor Vlaanderen aanpassingen voorstellen om de Facebook-tool nog meer te laten aansluiten op haar eigen digitale platform Zelfmoord1813.be en de Zelfmoordlijn 1813. Daardoor zal organisatie meer mensen kunnen bereiken en helpen. Hierbij staat de persoonlijke aanpak centraal. Een persoonlijk signaal is immers veel krachtiger dan een geautomatiseerde boodschap.

Vera Jans: “De mogelijkheid om zorgwekkende berichten op Facebook te rapporteren én er gevolg aan te geven, is een bijzonder positieve ontwikkeling. Door de samenwerking met het CPZ krijgt deze meldmogelijkheid een Vlaamse invulling, en kunnen mensen die een dergelijk bericht posten persoonlijk worden aangesproken. Daarna kunnen ze gericht geholpen of doorverwezen worden naar gespecialiseerde hulpverlening zoals bijvoorbeeld een centrum voor geestelijke gezondheidszorg.”

Om het hoge aantal zelfdodingen en -pogingen in Vlaanderen naar beneden te krijgen zet het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie in op verschillende pistes. Maar laagdrempelige meldingsmogelijkheden én hulpverlening zijn daarin cruciaal.

Vera Jans: “Online meldingspunten en -hulpverlening zijn bij uitstek geschikt om snel soelaas te bieden in noodsituaties; ze zijn laagdrempelig, anoniem, niet tijd-, noch plaatsgebonden.  Vooral jongeren zijn hiervoor gevoelig.  Anno 2016 verloopt een belangrijk deel van onze communicatie nu eenmaal online, en Facebook is met voorsprong de meest gebruikte sociale netwerksite.  Door de meldfunctie in te bouwen, wordt de drempel om te melden sterk verlaagd, en kunnen we meer mensen die aangeven dat ze met zelfdodingsgedachten kampen sneller bereiken en helpen.”

Deze samenwerking tussen werelds grootste sociale netwerksite en het Centrum ter Preventie van Zelfdoding illustreert het groeiend belang van online tools en apps in preventiewerk.

Vera Jans: “Ik ben ervan overtuigd dat een samenwerking tussen Facebook en (Vlaamse) preventie- en/of hulpverleningsorganisaties ook voor andere maatschappelijke uitdagingen een meerwaarde kan bieden.  Ik denk hierbij in de eerste plaats aan cyberpesten, een thematiek die ik eveneens nauw opvolg. Ook hier zou een meldknop in directe en nauwe samenwerking met een Vlaamse gespecialiseerde organisatie een verschil kunnen maken voor slachtoffers én daders.”
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan contact opnemen met de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 of de website www.zelfmoord1813.be raadplegen.