CD&V wil gezinsopvang aantrekkelijker maken
40.000 Kinderen jonger dan 3 jaar worden regelmatig opgevangen door één van de vijfduizend onthaalmoeders of -vaders in Vlaanderen. “Voor CD&V zijn deze kleinschalige gezinsopvanginitiatieven van onschatbare waarde,” aldus Vlaams volksvertegenwoordiger Katrien Schryvers, “Ze laten kinderen toe op te groeien in een huiselijke omgeving die de nodige geborgenheid biedt.”
Aangezien het aantal onthaalouders de laatste jaren daalt, heeft CD&V onder haar impuls een pakket maatregelen klaar dat deze opvangvorm naar de toekomst toe moet versterken. Ze vond federaal kamerlid Sonja Becq bereid het federale luik daarvan voor haar rekening te nemen:
"Gezinsopvang is voor ons immers een elementaire poot binnen het gehele kinderopvangaanbod."
De laatste tien jaar is het aantal onthaalouders gedaald met 25%. Bij de zelfstandige onthaalouders bedroeg de daling 55%. In 2015 telde Vlaanderen 30.703 opvangplaatsen. Dat zijn er 1.202 minder dan in 2010. Daarnaast is een licht positieve tendens vast te stellen bij de samenwerkende onthaalouders.
De daling van het aantal onthaalouders kent meerdere oorzaken. Een groot aantal onthaalouders bereikt de pensioenleeftijd, terwijl nieuwe onthaalouders de kinderopvang soms zien als een tijdelijke activiteit. Ook vinden zij het niet steeds aangewezen de opvang in de gezinswoning te organiseren. Verder worden hoge verwachtingen aan onthaalouders gesteld. Tot slot worden ze geconfronteerd met een hoge werkdruk, lange werkdagen en inkomensonzekerheid.
Gezien het belang van kinderopvang in huiselijke sfeer wil CD&V de gezinsopvang toekomstgericht als opvangvorm bestendigen, met een pakket maatregelen op zowel Vlaams als federaal niveau.
Federale maatregelen
Sociaal statuut met pensioensrecht
Sinds 2003 werken onthaalouders onder een eigen statuut dat hen beschermt tegen de sociale risico’s van ziekte, arbeidsongeschiktheid, beroepsziekten en arbeidsongevallen.
Het huidige statuut biedt echter geen volledige sociale bescherming. Zo hebben onthaalouders bijv. geen recht op vakantiegeld, geen eindejaarspremie en genieten ze geen ontslagbescherming. “Hoe het statuut volwaardiger kan worden gemaakt, en wat de voor- en nadelen zijn van een volwaardig werknemersstatuut, is momenteel voorwerp van een proefproject. Dat was ook opgenomen in het Vlaams regeerakkoord en in de beleidsnota van minister Vandeurzen,” aldus Schryvers.
Het huidige statuut voor onthaalouders is van kracht sinds 2003. Pas vanaf dan begonnen onthaalouders pensioenrechten op te bouwen. “Een cohorte onthaalouders die vandaag de pensioenleeftijd bereikt, heeft zich jarenlang ingezet voor de opvang van jonge kinderen, zonder eigen sociale bescherming. Die maatschappelijk waardevolle inzet moeten we valoriseren, desgevallend met een eigen (regularisatie)bijdrage van de betrokken onthaalouder,” vindt kamerlid Sonja Becq.
Interpretatie gezinswoning
Volgens de RSZ-reglementering mogen onthaalouders in het huidige statuut hun activiteit zelfs niet uitoefenen in een andere woning dan de eigen gezinswoning. De federale wetgeving is op dit punt echter voor interpretatie vatbaar. Vlaanderen heeft deze bepaling steeds benaderd als opvang die moet doorgaan in een woning die gezinsvriendelijk is ingericht. “We moeten zoveel mogelijk drempels voor kandidaat-opvangouders wegwerken. Daarom pleiten we voor een veralgemening van de Vlaamse zienswijze,” vertelt Sonja Becq, “Zo kan ook het samenwerken van onthaalouders verder aangemoedigd worden.”
Vlaamse maatregelen
Gebruik dienstencheques
Een andere vorm van ondersteuning ziet CD&V in het versoepelen van de regels voor het gebruik van dienstencheques. “De huidige regelgeving laat niet toe dat dienstencheques worden gebruikt voor ruimtes binnen de gezinswoning die professioneel worden aangewend,” legt Schryvers uit, “Voor onthaalouders is die grens echter heel moeilijk te trekken. Kindjes spelen vaak in de woonkamer van het gezin van de onthaalmoeder. Wij vragen de Vlaamse regering om hiervoor een oplossing uit te werken.”
Administratieve vereenvoudiging
"Een van de redenen waarom veel onthaalouders na verloop van tijd stoppen, zijn de hoge administratieve eisen. We blijven streven naar een vermindering van de procedureregels en administratieve verplichtingen voor onthaalouders via overleg met de betrokken actoren in het Voortgangsoverleg Kinderopvang,” zegt Schryvers.
"Veel ouders kiezen voor gezinsopvang omwille van de persoonlijke aanpak en de huiselijke sfeer,” besluiten Schryvers en Becq, “Wij betreuren dan ook dat dit aanbod onder druk komt te staan. Met ons pakket van maatregelen willen we echt werk maken van betere werkomstandigheden binnen de gezinsopvang. Zo garanderen we ook in de toekomst voldoende opvangplaatsen."
