Concrete voorstellen voor modernisering schenkings- en successierecht

CD&V doet bij monde van Vlaams parlementsleden Katrien Schryvers en Griet Smaers alvast concrete voorstellen. De budgettaire impact van hun aanpassingen op korte termijn is minimaal. De budgettaire impact van een grondige hervorming zal mee voorwerp zijn van een volgend regeerakkoord. Pas vanaf 2015 is Vlaanderen immers ten
volle bevoegd, en kan een coherent beleid gevoerd worden.

CD&V hanteert alvast 3 principes voor haar hervorming: familiale solidariteit, aanpassing aan nieuwe gezinsvormen, en een snellere economische aanwendbaarheid van middelen.

 
  

UITDAGINGEN VOOR DEZE LEGISLATUUR

 
1.            Aanpassing en harmonisering van het successietarief ‘verwanten in rechte lijn’  
CD&V pleit voor het behoud van de familiale solidariteit die het huidige systeem kenmerkt. Het moet dan ook zo fiscaal vriendelijk mogelijk zijn om binnen het gezin een vermogen te laten overgaan. 
 Schryvers en Smaers pleiten voor een aanpassing van de categorieën die kunnen erven aan het voordeligste tarief. De regelgeving is immers niet meer aangepast aan nieuwe samenlevingsvormen.
 

Huidige categorie ‘rechte(eerste) lijn’


Nieuw voorstel ‘rechte (eerste) lijn’


Kinderen, kleinkinderen en descendenten


Idem


Ouders, grootouders, ascendenten


Idem


Echtgenoten


Idem


(Wettelijk) samenwonenden


Idem


Adoptiekind (voorwaarden van art. 132§2 wet op successierecht)


Idem


Stiefkind (enkel successierecht)


Stiefkind ook in schenkingsrecht


Zorgkind (enkel successierecht)        


Zorgkind ook in schenkingsrecht

 
2.            Schenkingsrechten stief- en zorgkinderen:  opname in rechte lijn 
Met het oog op de samenhang binnen het gezin wil CD&V alle kinderen – zowel de natuurlijke, als de stief- en zorgkinderen – een gelijke behandeling geven, ook wat betreft schenkingsrechten.
 
3.            Geen belastingen op een schenking die terugkeert 
Ouders doen vaak een schenking aan hun kinderen. Wanneer de kinderen kinderloos overlijden vóór hun ouders, keert de schenking terug. Op deze terugkeer moeten de ouders weer successierechten betalen.
Schryvers en Smaers willen deze belastingsplicht afschaffen. De terugkeer van een schenking moet fiscaal neutraal gebeuren. 
 
4.            Budgettaire impact inschatten voor ingrepen na 2015 
Om de budgettaire impact van de hervormingsvoorstellen na 2015 te kunnen inschatten, dienen nu al statistische gegevens te worden verzameld. Het kabinet Vanackere is inmiddels op de hoogte van de vragen, en onderzoekt samen met de FOD Financiën de mogelijkheden.
 

GRONDIG HERVORMEN IN 2015

 Op dit moment moet Vlaanderen bij iedere wijziging die het wil doorvoeren in aanslagvoet, heffingsgrondslag of vrijstellingen, de overlegprocedure met de federale overheid volgen. De Bijzondere Financieringswet voorziet echter dat de gewesten de ‘dienst van de belasting’ overnemen. 
Een globaal en geharmoniseerd beleid inzake registratie- en successierechten is dus pas mogelijk na deze overname.  Streefdatum is 1 januari 2015. 
Maar ook de budgettaire impact is een geldige reden om deze hervormingsvoorstellen pas vanaf 2015 te implementeren. 
 
1.            Vermindering tarief schenking onroerende goederen 
Smaers en Schryvers pleiten voor de vermindering van het tarief voor de schenking van onroerende goederen.  Op dit ogenblik is de schenking van een onroerend goed niet interessant, en worden vaak constructies opgezet om dit te omzeilen.  Naar analogie met de tariefvermindering van de schenking van roerende goederen, leidt dit vrijwel zeker tot meer schenkingen, zij het aan lager tarief. Dit hoeft dus geen minderinkomst voor de overheid te betekenen, en het maakt sneller middelen vrij voor economische aanwendbaarheid door de begunstigde, dan in het geval van een erfenis het geval zou zijn.
 
2.            (Voet)vrijstelling gezinswoning 
De gezinswoning is vrijgesteld van successierechten voor de langstlevende partner.
Wanneer oudere mensen hun grote gezinswoning verkopen en verhuizen naar een kleinere woning, zal de langstlevende partner successierechten moeten betalen op het verkoopbedrag van het huis. Als ze de woning daarentegen niet verkocht hadden, was de waarde ervan onbelast gebleven.
Ook mensen die huren genieten geen enkele vrijstelling.  
CD&V pleit voor het invoeren van een voetvrijstelling, gecombineerd met de mogelijkheid om alsnog voor de vrijstelling van de gezinswoning te kiezen. Voor zij die geen gezinswoning bezitten op het ogenblik van overlijden, zal dan een voetvrijstelling gelden in de vererving ‘rechte lijn’. In dat geval wordt een vast bedrag van de nalatenschap vrijgesteld van belastingen. Zo geniet niet enkel wie een gezinswoning heeft van een belastingvoordeel, maar ook wie geen gezinswoning heeft, die verkocht heeft of onteigend werd.
 
3.            Plaatsvervulling ook  bij successierechten 
Voor de berekening van de successierechten wordt geen rekening gehouden met plaatsvervulling. Onlogisch, aangezien wie juridisch in de plaats komt van een ouder die vooroverleden is, ook voor de successierechten zo behandeld zou moeten worden. 

Een voorbeeld: uw broer, overlijdt eerder dan uzelf. Wanneer u vervolgens zelf overlijdt zonder echtgenoot of kinderen, komt de nalatenschap toe aan de kinderen van uw broer. Zij nemen dus als het ware zijn plaats in. Niet voor de successierechten echter! Daar betalen deze neven en nichten niet het tarief dat uw broer zou betalen, maar wel het tarief van ‘derden’, het allerduurste tarief dus. Het verschil is niet min: op de eerste schijf van een erfenis (tot 75.000 euro) betalen broers en zussen 30% successsierechten, dus 22.500 euro. Derden betalen 45% of 33.750 euro. Een verschil van 11.250 euro.

Ook voor stiefkleinkinderen biedt plaatsvervulling een oplossing. Bij vooroverlijden van hun ouders, worden de kinderen van stiefkinderen – in tegenstelling tot natuurlijke kleinkinderen die erven aan het tarief in rechte lijn – aanzien als vreemden en moeten ze dus het hoogste tarief betalen. Een onrechtvaardigheid die via het doortrekken van de plaatsvervulling wordt opgelost.
 
4.            Goede doelen 
Legaten  aan goede doelen worden belast. Bovendien is er een onderscheid tussen de successierechten op privaatrechtelijke (8,8%) en publiekrechtelijke (6,6%) goede doelen. Dit verschil in belasting is onlogisch.   Dit moet gelijkgeschakeld worden.