Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) lanceert een 5-puntenplan om het hoofd te bieden aan de groeiende problematiek van doorreizende asielzoekers voor ons land. Er wordt in eerste instantie gedoeld op asielzoekers die een asielaanvraag in een ander Europees land hebben ingediend, en dus in dat Europees land reeds recht hebben op bed, bad en brood, maar toch doorreizen naar België en hier een bijkomende asielaanvraag indienen.
Mahdi wil enerzijds met intensievere opvolging ervoor zorgen dat asielzoekers die een aanvraag in een ander Europees land hebben ingediend, daadwerkelijk terugkeren naar dat Europees land. Anderzijds wil Mahdi asielzoekers ontraden om na hun eerste asielaanvraag in de EU door te reizen naar België voor een volgende asielaanvraag.
In 2021 vroegen maar liefst 10.952 personen die in een lidstaat bekend zijn omdat ze er reeds asiel hebben aangevraagd, opnieuw asiel aan in België. Door corona liep dat in 2020 terug naar 6.178 hits in de Eurodac-databank. In 2018 waren er 8.062 hits in de Eurodac-databank voor een asielaanvraag in en andere lidstaat. In 2019 liep dat op tot 10.698 hits. Ondanks de blijvende aanwezigheid van COVID-19 in 2021, werd vorig jaar dus het aantal hits van het pre-COVID-tijdperk overschreden
Daarnaast dienden in 2021 ook 1.349 mensen een aanvraag in die reeds als vluchteling waren erkend in een andere lidstaat. Ook in januari 2022 was dit aantal niet min: 84 mensen meldden zich voor opvang hoewel ze elders in de EU als vluchteling een veilige haven hebben gevonden.
Het groot aantal mensen dat al eerder een asielaanvraag indienden in een ander Europees land, of daar zelfs al erkend werden, legt een bijkomende druk op het opvangnetwerk dat de afgelopen maanden reeds geconfronteerd werd met een hoge instroom van nieuwe asielzoekers die een eerste asielaanvraag indienen.
Ons land telt vandaal al meer dan 30.000 asielzoekers in ons opvangnetwerk. Met een aantal concrete maatregelen wil Mahdi de problematiek van doorreizende asielzoekers in ons land aanpakken:
1. Doorreizende asielzoekers worden aanklampend begeleid naar terugkeer
Voortaan zal er in intensieve begeleiding worden voorzien voor personen die naar een andere lidstaten moeten terugkeren voor de behandeling van hun asielaanvraag. Deze mensen zullen ofwel in het opvangcentrum zelf begeleiding krijgen, ofwel worden uitgenodigd om zich naar een regionaal terugkeerbureau (ICAM-bureau) te begeven, voor een gesprek met een terugkeerbegeleider. In totaal worden 85 terugkeerbegeleiders ingezet bij de Dienst Vreemdelingenzaken. Wie medewerking blijft weigeren, kan zijn recht op opvang verliezen. Vandaag is het immers zo dat de meesten onder hen alsnog in België verblijven, omdat zij zich niet binnen de 6 maanden naar de andere lidstaat begeven. In dat geval wordt België immers verantwoordelijk voor de behandeling van hun asielaanvraag.
“De regels zijn duidelijk: als je na onderzoek door onze diensten moet terugkeren naar het land waar je eerst asiel hebt aangevraagd, dan verwachten we ook dat je dat ook effectief doet. Dankzij de personeelsversterking bij onze diensten gaan we nu een stap verder. Wie niet meewerkt aan terugkeer, kan zijn recht op opvang verliezen.”
2. 18 maanden voor overdracht naar ander Europees land
De overdrachtstermijn voor Dublintransfers wordt verlengd voor wie een PCR-test weigert van 6 maanden naar 18 maanden. Bij 71 pogingen om mensen terug te sturen naar het EU-land waar ze geregistreerd zijn, mislukte de terugkeer doordat de persoon de PCR-test simpelweg weigerde. 2.853 dossiers zijn goedgekeurd om tot een Dublin transfer over te gaan. Dat moet binnen de 6 maanden gebeuren na akkoord tot terugname door de verantwoordelijke lidstaat. Al te vaak zien we dat mensen gewoon 6 maanden wachten tot België bevoegd is door alle medewerking met DVZ te weigeren. Door de termijn op te trekken naar 18 maanden kan de Dienst Vreemdelingenzaken langer werken aan de terugkeer van wie een PCR-test weigert in het kader van de terugkeer naar een ander EU-land.
Het afdwingen van de Dublin-regels is altijd al een opgave maar in COVID-tijden een nog helsere uitdaging. Dat wil niet zeggen dat wij dat niet moeten blijven doen.
“Mensen die hun transfer weigeren naar het EU-land waar ze geregistreerd zijn moeten weten dat dit niet zomaar kan. Blijven doorreizen in de EU ondergraaft niet alleen het Europees asielsysteem maar helpt deze mensen ook niet vooruit. Als de regels niet afdwingbaar zijn krijgen mensen de indruk dat ze jaren moeten rondreizen om ooit ergens erkend te worden. Dat is onmenselijk.”
3. Bijkomende aanwervingen bij de Dublincel van de DVZ
Bij elke asielaanvraag onderzoekt ons land welk land van de Europese Unie verantwoordelijk is voor de behandeling van de asielaanvraag. Indien een ander land verantwoordelijk is voor de asielaanvraag, dan kan DVZ een vraag tot terugname zenden aan dit land. De cel Dublin houdt zich bezig met het behandelen van de aanvragen die door België aan andere lidstaten worden gericht met het oog op terugkeer.
Er zullen in 2022 26 bijkomende medewerkers de Dublincel versterken.
4. Voorrang voor kwetsbare mensen, kinderen en nieuwe asielzoekers
Bij een tekort aan opvangplaatsen zal er gewerkt worden met een voorrangsregel: De meest kwetsbaren en kinderen worden steeds prioritair opgevangen. En wie voor het eerst asiel aanvraagt op Europees grondgebied, krijgt voorrang op wie dat al eerder deed in een ander land. Deze laatste groep komt mogelijks op een wachtlijst, en zal een opvangplaats toegewezen krijgen van zodra er plaatsen beschikbaar zijn.
“Je kan als migrant moeilijk bed, bad en brood in twee landen vragen. Ons opvangnetwerk staat onder druk. We moeten de bedden die we hebben, prioritair voorbehouden voor wie in een ander land geen opvangplaats heeft.”
5. Ontradingscampagnes
De Dienst Vreemdelingenzaken versterkt de ontradingscampagnes op Facebook. Naast de bestaande campagne om secundaire migratiestromen van Afghaanse asielzoekers naar ons land af te remmen, worden ontradingscampagnes uitgerold die focussen op populaire landen van herkomst met een lage erkenningsgraad.
