Bodemsanering Waalse Krook in Gent van start

Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege, cvba Waalse Krook en de OVAM gaven vandaag het startschot voor de sanering van de Waalse Krook in Gent. Deze site, 3.000 m² groot in het centrum van Gent, is zwaar verontreinigd door de activiteiten van een gasfabriek die er in de 19de eeuw gas produceerde uit steenkool. Minister Schauvliege: “Dankzij een unieke samenwerking tussen Waterbedrijf TMVW, cvba Waalse Krook (Stad Gent, Provincie Oost-Vlaanderen, iMinds en Ugent) en de OVAM betekent de start van de saneringswerken ook de eerste spadesteek voor de herontwikkeling van dit Gents stadsdeel.”
Historische verontreiniging
In de 19de eeuw werd in veel Vlaamse steden en gemeenten gas gewonnen uit steenkool. Bij die gasproductie kwamen toxische stoffen vrij zoals teer en cyanides. De bodem en het grondwater werden daardoor vaak ernstig verontreinigd. Zo ook aan de Waalse Krook in Gent. Van 1824 tot 1881 werd er een gasfabriek geëxploiteerd door de Lodewijk Roelandt / Imperial Continental Gaz Association. Die activiteiten hebben geleid tot een grond- en grondwaterverontreiniging met koolteer en cyanides over een totale oppervlakte van 3.000 m² en tot een diepte van 8 meter.
Het specifiek saneren van terreinen van oude gasfabrieken overal in Vlaanderen past in het beleid van Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege en de OVAM. Die laatste inventariseerde in 2011 alle oude gassites in Vlaanderen. Het resultaat was een lijst van 122 sites, waarvan tegen 2022 alle noodzakelijke ambtshalve saneringen zouden moeten opgestart zijn.
Unieke samenwerking
De OVAM voert de bodemsanering uit, maar de sleutel tot een succesvolle sanering en herontwikkeling van deze site ligt bij de samenwerking met Waterbedrijf TMVW en de cvba Waalse Krook. Door de werken van de drie partijen in één fase en met één hoofdaannemer (THV DENYS-BSV) te realiseren wordt de hinder voor de omwonenden tot een minimum beperkt en kunnen de kosten sterk gereduceerd worden. Waterbedrijf TMVW zal, in opdracht van de Stad Gent, tijdens de sanering en de bouwwerken de openbare riolering die dwars door de site loopt, verleggen. De cvba Waalse Krook staat garant voor de herontwikkeling.
De sanering wordt voor het overgrote deel uitgevoerd in combinatie met het uitgraven van de funderingen voor het bouwproject. In een volledig nieuw gebouw komen de nieuwe Stedelijke Bibliotheek en een Centrum voor Nieuwe Media.
Afvoeren met boten
Voor het bouwproject moet ongeveer 22.400 m³ aarde worden ontgraven. Hiervoor wordt een palenwand geplaatst tot ca. 17 meter diep. Binnen die wand wordt het grondwater verlaagd door een filterbemaling. Het opgepompte grondwater uit deze zones gaat naar een grondwaterzuivering ter plaatse en wordt vervolgens in de Schelde geloosd.
Naar schatting 17.000 ton verontreinigde grond moet afgevoerd worden voor biologische of thermische reiniging. Om geen overmatige verkeershinder te veroorzaken wordt de aannemer verplicht om minstens 90% van de grond via het water af te voeren. In plaats van 1.610 vrachtwagens van ongeveer 25 ton, zullen 270 tal boten van ongeveer 150 ton de afgegraven grond afvoeren. Dit is milieuvriendelijker en beperkt de overlast voor de buurt.
De arbeiders in de saneringszone dragen veiligheidskledij om contact met de verontreinigde grond te vermijden. Omdat bij een verontreiniging met cyanides lokaal schadelijke gassen kunnen ontstaan, dragen de arbeiders op bepaalde plaatsen gasmaskers. Voor omwonenden en voorbijgangers is er echter absoluut geen gevaar. De sanering wordt continu opgevolgd door een erkend bodemsaneringsdeskundige die ook luchtstalen neemt.
De uitvoering van het bodemsaneringsproject kost 1.500.000 euro, incl. btw en zal bij benadering 120 dagen duren. De totale kosten van de sanering, het verleggen van de riolering en het creëren van de bouwput voor de nieuwe bibliotheek bedragen ongeveer 3.500.000 euro. Bij de heraanleg van de Platteberg en de bibliotheekomgeving in 2014 volgt nog een tweede beperkte saneringsfase waarbij de restverontreiniging aangepakt wordt.
Tegen 2015 moet dan in het centrum van Gent, vlakbij het ‘Zuid’, de nieuwe Stadsbibliotheek en een Centrum voor Nieuwe Media verrijzen, een plek met internationale uitstraling, waar cultuur, media, economie en digitale technologie op een innovatieve manier met elkaar in dialoog gaan, en waar iedereen uit Gent en daarbuiten inspiratie en ontspanning kan vinden. Het project voorziet ook in aantrekkelijke pleinen en kades, fiets- en voetgangersbruggen over de Schelde, en nieuwe verbindingen naar de binnenstad.
Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege: “De oprichting van de Waalse Krook staat in het Vlaams Regeerakkoord 2009-2014. 25 miljoen euro is vanuit mijn bevoegdheid Cultuur voorzien voor de bouw van de ‘bibliotheek van de toekomst’. Daarnaast heeft de Vlaamse Regering eind vorig jaar 11,8 miljoen euro vrijgemaakt voor de start van een Vlaams Instituut voor de Archivering en de ontsluiting van het Audiovisueel erfgoed (VIAA), nog een engagement uit het Regeerakkoord. Maar vooraleer de bouwwerken van start gaan, moet de bodem gesaneerd worden. Daar wordt nu de komende maanden werk van gemaakt.”