“Deelnemers aan de bevolkingsonderzoeken worden steeds sneller doorverwezen indien verder onderzoek nodig is. We blijven ons in de nabije toekomst inzetten om de kwaliteit van de onderzoeken te verbeteren. Bovendien zullen in 2019 ook de 51- en 52-jarigen worden uitgenodigd voor het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker, en in 2020 ook de 50-jarigen. Voor het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker zorgen we voor een strakkere opvolging van afwijkende resultaten.” Dat is de boodschap van Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin bij de voorstelling die samen met het Centrum voor Kankeropsporing en Stichting Kankerregister het jaarrapport 2018 over de bevolkingsonderzoeken naar kanker voorstelde.
Dankzij onze Bevolkingsonderzoeken Borst-, Dikkedarm en Baarmoederhalskanker krijgen jaarlijks meer dan 1.400.000 Vlamingen de uitnodiging om zich te laten onderzoeken. We zien dat die onderzoeken erin slagen kankers in een vroeg stadium op te sporen, zodat de mensen een betere genezingskans hebben. Maar we moeten blijven zoeken naar manieren om mensen goed te informeren en zich te laten screenen.”
- Minister Jo Vandeurzen
Dankzij #Bevolkingsonderzoeken krijgen jaarlijks meer dan 1.400.000 Vlamingen de uitnodiging om zich te laten onderzoeken op borst-, baarmoederhals- of dikkedarmkanker. Onderzoeken slagen erin #kanker in vroeg stadium op te sporen #JaarrapportBVO18 https://t.co/sp7q62SHLX pic.twitter.com/sSa6O3Zz03
— Jo Vandeurzen (@JoVandeurzen) 22 oktober 2018
Bevolkingsonderzoek Borstkanker: deelnamegraad blijft stabiel, overscreening daalt en een snellere resultaatsmededeling
We streven ernaar dat tegen 2020 de totale dekkingsgraad op 75% ligt, in 2017 was dit 65,2%. Ongeveer 17% van de vrouwen nam nog nooit deel aan borstkankerscreening, ook niet buiten het bevolkingsonderzoek.
Voor vrouwen die een mammografie kregen buiten het bevolkingsonderzoek werd het uitnodigingsmoment aangepast zodat ze pas twee jaar na die mammografie een uitnodiging kregen. Zo is het bevolkingsonderzoek erin geslaagd minder overbodige screenings (overscreening) te doen.
Directeur van het Centrum voor Kankeropsporing, Dr. Patrick Martens: “In 2017 kreeg bijna elke vrouw (90%) haar resultaat al binnen de 8 dagen in plaats van binnen de 14 dagen in 2016. Hierdoor kreeg 86% van de vrouwen binnen de maand na de screening een vervolgonderzoek (stijging met 10% t.o.v. 2016). We slagen er dus in om steeds sneller door te verwijzen of gerust te stellen.”
Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker: faalveiligheidssysteem opstarten
We streven tegen 2020 er naar dat 65% van de vrouwen van 25 tot en met 64 jaar zich driejaarlijks te laten screenen voor baarmoederhalskanker d.m.v. een uitstrijkje. In 2017 voldeed 62,2 % hier aan. Vrouwen die zich niet of niet tijdig laten screenen, maar voor wie een onderzoek wel aangewezen is, krijgen een uitnodigingsbrief.
Dr. Patrick Martens: “We zien dat nog bij te veel vrouwen met een afwijkend screeningsresultaat (mogelijk tot 20%) geen vervolgonderzoek gebeurt binnen het jaar. We starten hiervoor een faalveiligheidssysteem op waarbij huisartsen en gynaecologen in dit geval verwittigd worden dat de opvolging nog moet gebeuren.
Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker: grotere totale dekking, maar deel haakt af bij herhaalde uitnodiging
Mannen en vrouwen van 53 t.e.m. 74 jaar krijgen om de 2 jaar gratis een stoelgangtest (iFOBT) thuis opgestuurd om (voorlopers van) dikkedarmkanker vroegtijdig op te sporen.
De totale dekkingsgraad is dit jaar opnieuw toegenomen naar 68,3% waarmee de gezondheidsdoelstelling van 60% tegen 2020 gehaald wordt. Maar 31,7% van de mensen neemt dus niet deel aan de vroegtijdige opsporing van dikkedarmkanker, 25% van hen heeft zelfs nog nooit deelgenomen. Het blijven herhalen van de stoelgangtest om de 2 jaar is aangeraden. In 2017 bleek dat 89,4% reeds twee opeenvolgende rondes deelnam, maar 10,6% haakt dus af bij een herhaalde uitnodiging.
De minister heeft beslist om in 2019 de 51- en 52-jarigen, en in 2020 ook de 50-jarigen uit te nodigen. De uitbreiding naar de 50-jarigen wordt dus verdergezet conform de Europese richtlijnen.
Het CvKO moet verder inzetten om het percentage zonder dekking te verlagen. Focusgroepen bij niet-deelnemers tonen aan dat niet-deelname te maken heeft met uitstelgedrag, denken dat het niet nodig is (wegens geen klachten en geen kanker in de familie) terwijl screening juist bedoeld is voor mensen zonder klachten en zonder verhoogd risico. Ook het onvoldoende geïnformeerd zijn blijkt een belangrijke reden voor niet-deelname. De grote uitdaging bestaat er in meer in te zetten op het persoonlijk en meer op maat informeren van de doelgroep en van de kwetsbare groepen in het bijzonder.
