Belg word je alleen na integratie

Deze week raakten bemoedigende cijfers bekend over de migratie. Het aantal gezinsherenigingen daalt, en hetzelfde geldt voor de asielaanvragen. Een volgende stap in de goede richting is de nieuwe nationaliteitswet, die sinds 1 januari van kracht is. "Eindelijk is de ongelukkige snel-Belgwet van 2000 verleden tijd", zegt CD&V-Kamerlid Nahima Lanjri.
De nieuwe wet zal het aantal aanvragen tot naturalisatie doen dalen van 5.000 naar slechts enkele honderden per jaar, voorspelt Nahima Lanjri. "Eindelijk wordt naturalisatie opnieuw het sluitstuk van integratie", zegt ze.
"Toen ik destijds als 18-jarige de Belgische nationaliteit aanvroeg, moest je aantonen dat je geïntegreerd was", vertelt de 45-jarige Antwerpse van Marokkaanse origine. "Het probleem was dat elke ambtenaar dat op zijn eigen manier mocht onderzoeken. Zo is er het legendarische voorbeeld van de ambtenaar die de aanvragers testte door het recept van bloemkool met witte saus te vragen. Dat sloeg dus nergens op."
"In 2000 voerde de paarse regering de snel-Belg-wet in. Daarmee belandden we van de regen in de drup. De filosofie was: geef ze eerst maar de nationaliteit, ze zullen daarna wel integreren. De nationaliteit werd bijna automatisch toegekend na drie jaar verblijf in ons land."
"Door de snel-Belg-wet zijn tussen 2000 en 2011 liefst 568.574 mensen Belg geworden. Dat is meer dan de bevolking van de stad Antwerpen. Sommige van die nieuwe Belgen hadden nog nooit een voet in ons land gezet, want verblijf in het buitenland kon volgens de wet gelijkgeschakeld worden met verblijf in België."
De snel-Belg-wet leidde tot een piek in het aantal naturalisaties. Bijna 40% van de nieuwe Belgen kwam in het Vlaams Gewest terecht, vooral in de grotere steden. De nieuwkomers kwamen uit alle windstreken, met Marokko en Turkije op kop.
Nog 54.698 dossiers
In oktober keurde het parlement een nieuwe wet goed met strengere voorwaarden. Die is sinds 1 januari van kracht. "In de laatste maanden van 2012 is het aantal aanvragen fors gestegen", zegt Lanjri. "Die mensen wilden nog snel een aanvraag indienen volgens de oude procedure. Er liggen nu nog 54.698 dossiers te wachten. Wij hopen die in de Kamer te kunnen afhandelen tegen het einde van de legislatuur in 2014." Maar alle aanvragen die nu worden ingediend, gaan door de nieuwe molen. "En die maalt een stuk grondiger", aldus Lanjri. "Ik vermoed dat we van ongeveer 15.000 aanvragen per jaar zullen evolueren naar enkele honderden."
De kortste weg: na vijf jaar
De nieuwe wet staat haaks op de snel-Belg-wet. "Naturalisatie wordt opnieuw het sluitstuk van integratie in plaats van omgekeerd", zegt Lanjri. "Bovendien is de procedure veel duidelijker en eenvoudiger dan vroeger." Wie via de snelste weg Belg wil worden, moet aantonen dat hij minstens vijf jaar legaal in het land verblijft en beschikt over een verblijfsvergunning van onbepaalde duur.
Hij mag bovendien niet veroordeeld zijn wegens vergrijpen zoals een schijnhuwelijk of sociale fraude. Daar komt nog een belangrijke nieuwe voorwaarde bij: kennis van één van de landstalen op het Europese niveau A2, dat ook geldt voor de Vlaamse inburgeringscursus. Eveneens nieuw: de aanvrager moet zijn maatschappelijke integratie bewijzen. "Dat kan op verschillende manieren", zegt Lanjri. "Bijvoorbeeld door een diploma van minimaal hoger secundair onderwijs voor te leggen. Of een attest van een beroepsopleiding van minstens 400 uur, of van een inburgeringscursus."
Ook de economische integratie wordt onderzocht. Lanjri: "Wie in de voorbije vijf jaar minimum anderhalf jaar in loondienst heeft gewerkt of als zelfstandige minstens zes kwartalen in hoofdberoep op de teller heeft staan, wordt beschouwd als geïntegreerd." Voor enkele categorieën van aanvragers gelden soepeler voorwaarden. Lanjri: "Voor minderjarigen zijn de criteria niet veranderd, op voorwaarde dat ze al in België wonen. Europa beveelt aan om de eenheid binnen het gezin te bevorderen, vandaar. Om diezelfde reden is het ook makkelijker om Belg te worden voor wie al met een Belg gehuwd is. Maar ook dan is kennis van een van de landstalen vereist en moet het bewijs van maatschappelijke integratie worden geleverd."
De lange weg: na tien jaar
Er is nog een tweede, minder strenge procedure om Belg te worden. Maar daarvoor kan pas een aanvraag worden ingediend na tien jaar wettelijk verblijf in ons land. "Wie hier tien jaar is, een van de landstalen kent en kan aantonen dat hij deelneemt aan het economische en socioculturele leven, mag als geïntegreerd worden beschouwd", zegt Lanjri. Daarnaast kan naturalisatie nog in uitzonderlijke gevallen worden toegekend aan mensen die het land buitengewone diensten hebben bewezen. "Dat gold bijvoorbeeld voor de voetballer Igor De Camargo, die in aanmerking kwam om Rode Duivel te worden. Maar het geldt bijvoorbeeld niét voor Gérard Depardieu. Als hij Belg wil worden, dan moet hij de normale procedure maar volgen."
Elke aanvraag kost 150 euro
Al bij al is de nieuwe wet veel strenger en duidelijker dan de vorige. Lanjri: "Er komen vaste termijnen van behandeling, de ambtenaar van burgerlijke stand kan onvolledige dossiers afwijzen en voor elke aanvraag moet 150 euro registratierecht worden betaald. Dat zal de mensen zeker ontraden om onvolledige dossiers in te dienen, zoals vroeger vaak gebeurde."
"Belangrijk is ook dat de rechter de naturalisatie kan intrekken na het plegen van strafbare feiten. En dat elke aanvrager schriftelijk moet verklaren dat hij/zij de fundamentele rechten en vrijheden van ons land zal naleven."
Nahima Lanjri is tevreden over de nieuwe wet, waaraan zij zelf als Kamerlid de voorbije jaren hard heeft gewerkt. "Naturalisatie wordt opnieuw een uitzondering, zoals het hoort", zegt ze. Bovendien zet de wet nieuwkomers aan tot participatie aan onze samenleving. Zo groeit hun band met hun nieuwe vaderland. Mensen die inspanningen leveren om te werken en zich te integreren, krijgen sneller onze nationaliteit dan anderen. Dat vind ik het juiste principe."
(c) Gazet van Antwerpen,25/01/2013, Lex Moolenaer