De commissie werk van het Vlaams parlement heeft de toekomstige aanpak voor het individueel maatwerk goedgekeurd. Met het nieuwe decreet individueel maatwerk zorgt Vlaams minister van Werk en Sociale Economie Hilde Crevits in de toekomst voor meer mogelijkheden voor mensen met een arbeidshandicap of mensen die te kampen hebben met medische, mentale, psychische of psychosociale problemen. Het doel is om meer mensen met een arbeidsbeperking in gewone bedrijven tewerk te stellen, maar tegelijk bestaat er een terugkeermogelijkheid als dat niet zou lukken. Nieuw is de begeleidingspremie voor werkgevers die personen met een arbeidsbeperking in dienst nemen.
“Met dit decreet individueel maatwerk zorgen we voor meer mogelijkheden voor mensen met een arbeidsbeperking door een handicap, medische of mentale problemen. We geloven dat hun talenten maximaal benut kunnen worden bij gewone bedrijven zoals dat past bij een inclusieve samenleving. We verlagen de drempel voor de werkgevers, zorgen voor het eerst ook voor de juiste ondersteuning en omkadering op de werkvloer en op die manier voor meer kansen en jobs. Dankzij individueel maatwerk kunnen werkgevers op hun eigen werkvloer bijdragen aan een weerspiegeling van onze diverse maatschappij. Vanaf 1 januari 2023 wordt individueel maatwerk operationeel”, zegt Hilde Crevits.
1 op de 7 mensen tussen 15 en 64 jaar geeft aan een handicap of een langdurig gezondheidsprobleem te hebben. Dit gaat om 14,3% van de Vlamingen of 596.000 personen. 266.000 personen met een arbeidshandicap waren in 2020 aan de slag. Gemiddeld 42.109 werkzoekenden zonder werk hebben een arbeidsbeperking. Mensen met een arbeidsbeperking hebben het vaak dubbel zo moeilijk om aan een job te raken.
Momenteel worden werknemers met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt vooral aan een job geholpen in het collectief maatwerk, de vroegere beschutte en sociale werkplaatsen.
Individueel maatwerk: begeleiding voor werkgevers
Met het decreet individueel maatwerk creëert Vlaams minister van Werk en Sociale Economie Hilde Crevits meer mogelijkheden voor mensen met een arbeidsbeperking bij gewone bedrijven. Om werkgevers daartoe te stimuleren, zullen ze een beroep kunnen doen op twee vormen van financiële ondersteuning: de loon- en de begeleidingspremie.
De loonpremie is een tegemoetkoming om het rendementsverlies te compenseren, namelijk de mogelijke extra kosten om iemand aan de slag te helpen (bv extra hulp bij concrete uitvoering van de job) of om de eventueel lagere productiviteit van de werknemer te compenseren. Die loonpremie zal variëren tussen 20% tot 75% van het referentieloon voor die bepaalde job in de sector. Ook personen met een arbeidsbeperking die als zelfstandige aan de slag willen gaan, zullen kunnen genieten van soortgelijke financiële ondersteuningspremie.
Met de begeleidingspremie wordt er werk gemaakt van effectieve ondersteuning voor bedrijven die iemand met een arbeidsbeperking in dienst nemen. Op die manier zorgen we ervoor dat de tewerkstelling van de individueel maatwerker voldoende duurzaam is. Die begeleiding kan bijvoorbeeld gebeuren door de bedrijven van het collectief maatwerk. Zij hebben de expertise in huis om mensen met een arbeidsbeperking voldoende te omkaderen. Die expertise inzetten in de gewone economie is een belangrijke troef. De hoogte van de begeleidingspremie zal afhankelijk zijn van de mate waarin begeleiding noodzakelijk is.
Het is VDAB die vooraf telkens zal beoordelen of iemand recht heeft op individueel maatwerk. Zo ja, dan zal de werkgever vervolgens een loonpremie en/of begeleidingspremie kunnen aanvragen als hij de persoon effectief in dienst neemt. Belangrijk is dat personen met een arbeidsbeperking de keuzemogelijkheid krijgen: ofwel aan de slag in een maatwerkbedrijf (sociale economie) ofwel de stap zetten naar een gewoon bedrijf. Er geldt dus geen verplichting. Het blijft ook de keuze van de werkgever om mensen met moeilijke toegang tot de arbeidsmarkt aan te werven.
Expertise collectief maatwerk benutten en terugkeer mogelijk maken
Individueel maatwerk biedt ook mogelijkheden om de doorstroom en de samenwerking tussen de sociale economie en de reguliere economie te versterken. Heel concreet zorgen we er bijvoorbeeld voor dat maatwerkbedrijven zich kandidaat kunnen stellen om de kwaliteitsvolle begeleiding van personen met een arbeidsbeperking in de gewone bedrijven mee vorm te geven. Daarnaast is het voor een individueel maatwerker mogelijk om terug te keren naar een bedrijf in collectief maatwerk als het om een of andere reden toch zou mislukken. Er is dus een veilig vangnet. Dit moet ervoor zorgen dat werknemers vanuit de sociale economie vlotter de stap durven zetten om ook in het normaal economisch circuit aan de slag te gaan.
De nieuwe regeling gaat nu naar de plenaire vergadering van het Vlaams parlement voor een definitieve goedkeuring.
