Meer en meer meisjes kiezen dankzij het STEM-actieplan van Hilde Crevits voor een wetenschappelijke richting op school. Dit is een goed signaal voor de Vlaamse arbeidsmarkt. Die heeft steeds meer nood aan mensen met een opleiding in wiskunde, techniek en exacte wetenschappen.
Nog nooit kozen zoveel meisjes in Vlaanderen voor een STEM-opleiding in de 2de graad en 3de graad van het secundair onderwijs. Ook bij de overstap van secundair naar hoger onderwijs is het aandeel meisjes dat verder studeert in een STEM-studierichting fors toegenomen op 6 jaar tijd. Bij de academische bachelor benadert het aandeel vrouwen zelfs de 40%. Het zijn enkele opvallende bevindingen uit de 5de editie van de ‘STEM-monitor’ die vandaag door Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits werd gelanceerd. De cijfers bewijzen dat het STEM-actieplan efficiënt en effectief is.
Om loopbanen in wiskunde, exacte wetenschappen, engineering en techniek te stimuleren, stippelde de Vlaamse Regering een STEM-actieplan uit tot 2020. STEM ofwel ‘Science, Technology, Engineering and Mathematics’ is een internationaal letterwoord dat staat voor een waaier aan technologische, technische, wetenschappelijke en wiskundige opleidingen en beroepen gaande van ingenieurs, technici, wetenschappers, laboranten tot chemische procesoperatoren, elektriciens, mecaniciens en lassers. De Vlaamse arbeidsmarkt heeft vandaag nood aan meer mensen met een STEM-profiel. Met de toenemende digitalisering en technologisering zal die vraag alleen maar toenemen. Daarom werd de STEM-monitor ontwikkeld om inzicht te geven in de evoluties en de inspanningen in kaart te brengen.
Positief rapport met gekende aandachtspunten
Uit de STEM-monitor 2019 (schooljaar 2017-2018) blijkt dat meer en meer jongeren de keuze maken voor een opleiding techniek en wetenschappen. STEM groeit in het secundair onderwijs opnieuw in de 2de graad en in de 3de graad. Daar waar in het schooljaar 2010-2011 (refertejaar) nog 53.806 jongeren instroomden in een richting techniek of wetenschappen in de 2de of de 3de graad, ging dit in 2017-2018 over 55.153 leerlingen (plus 1.300 leerlingen). Met dalende leerlingenaantallen in het secundair onderwijs omwille van de demografie (bijna 3.600 leerlingen) en een stijgend aandeel van STEM is het duidelijk dat het STEM-Actieplan 2012-2020 zijn effectiviteit en efficiëntie bewijst.
Daarbij valt vooral het percentage meisjes op in STEM-studierichtingen in het secundair onderwijs. Ten opzichte van 2010-2011 is hun aandeel met bijna 4 procentpunt toegenomen in de 3de graad (van 27% naar 31,27%). Ook het aandeel STEM-diploma’s in het secundair onderwijs groeit aan met 2 procentpunt t.o.v. de nulmeting. In het ASO met meer dan 4 procentpunt. Inmiddels stroomt meer dan de helft van de leerlingen in ASO uit met een STEM-diploma: een toename van 51,1% in schooljaar 2010-2011 naar 55,5% in schooljaar 2017-2018.
Toch zijn er ook belangrijke verschillen tussen de onderwijsvormen in het secundair onderwijs. Zo stijgen de leerlingenaandelen in het TSO voor STEM-studierichtingen ook maar minder sterk dan in het ASO (1ste leerjaar 2de graad: van 36.1% in 2010-2011 naar 37,6% in 2017-2018). In ASO stijgt vooral ‘Wetenschappen-wiskunde’. In TSO groeien o.a. ‘Industriële wetenschappen’, ‘Industriële ICT’ en ‘Chemie’, maar ook ‘Elektromechanica’. Voor BSO is er een bescheiden groei van het aandeel leerlingen in het eerste leerjaar van de tweede graad (van 40,5% in 2010-2011 naar 41,8% in 2017-2018). In het BSO blijven er grote opportuniteiten in de studierichtingen ‘Bouw’, ‘Koeling en Warmte’, ‘Lassen-constructie’ en ‘Houtbewerking’. Allemaal STEM-opleidingen met tekorten op de arbeidsmarkt. ‘Elektrische installaties’ en, ‘Auto’ en ‘Mechanisch Onderhoud’ winnen leerlingen.
Ook in het hoger onderwijs vinden studenten vlotter de weg naar technische, wetenschappelijke en wiskundige opleidingen. Zo is er een stijging in vergelijking met academiejaar 2010-2011 van het aandeel jongeren dat instroomt in STEM-studierichtingen. Het genderverschil blijft bestaan al neemt het aandeel vrouwen stapsgewijs toe. In de academische bachelor benadert het aandeel STEM-vrouwen 40%. Opmerkelijk is de stijging STEM-meisjes die in vergelijking met 2010-2011 met een STEM-diploma het secundair onderwijs verlaten en in het hoger onderwijs aan een STEM-opleiding in het hoger onderwijs beginnen. De algemene STEM-instroom in het hoger onderwijs vanuit STEM-richtingen in het secundair onderwijs staat nu op net geen 47%!
STEM-doelstellingen in zicht
Deze positieve evoluties zorgen er voor dat de 5 doelstellingen die voor 2020 geformuleerd waren door het STEM-platform komen stilaan in zicht of zijn zelfs al behaald. Met nog 3 jaarmetingen te gaan, is dit zeker haalbaar. Voor het secundair onderwijs zal de impact van de modernisering secundair onderwijs en duaal leren op kruissnelheid ongetwijfeld ook nog een rol spelen.
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits : “Het is goed dat meer en meer jongeren voor techniek en wetenschappen kiezen. STEM is dan ook een blijver in het onderwijslandschap en de nieuwe eindtermen die in september 2019 worden ingevoerd in de eerste graad van het secundair onderwijs bevatten dan ook specifieke STEM-eindtermen. Het maatschappelijke belang van STEM dat zich dag aan dag manifesteert in onder meer klimaat, gezondheid, innovatie, welzijn en waar binnen onderwijs dus al zes jaar op wordt ingezet, krijgt vanaf dan een structurele onderbouw. We staan ook klaar om de scholen en leerkrachten te ondersteunen met een sterke STEM-didactiek die samen mét de STEM-scholen is uitgewerkt."
Met de modernisering van het secundair onderwijs wordt STEM bovendien een apart domein, met het oog op verdere studies of een job op de arbeidsmarkt. "Dit zal de zichtbaarheid verder verhogen en het innovatieve imago nog versterken. Ook in duaal leren is er veel aandacht voor STEM-opleidingen en krijgen jongeren de kans om hun kennis onmiddellijk in een reële werksituatie om te zetten. Deze beide maatregelen gaan dan ook een positieve impact hebben op een verdere toename van het aantal STEM-leerlingen en dat is hoopvol nieuws voor onze bedrijven die nu en in de toekomst nood hebben aan gepassioneerde STEM-afgestudeerden,” zegt Crevits.
Voorzitter STEM-platform Françoise Chombar: “Het bewijs is geleverd. Veranderingen zijn mogelijk. Het is mogelijk het STEM-domein ook door meisjes te laten inpalmen. Ze zijn daarin even goed dan de jongens. Het is ook mogelijk de totale belangstelling voor STEM te doen toenemen. En dat is goed want alles wijst erop dat de nood aan STEM de komende jaren nog fenomenaal gaat toenemen. Daarom zijn we blij dat de nieuwe eindtermen een STEM-basis voorzien voor iedereen (STEM for All). Daarnaast moeten we het aantal STEM-afgestudeerden verder opdrijven, en veel meer volwassenen laten instromen in STEM-beroepen en opleidingen.”
Meer info: https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/stem
