Tijdens de Week tegen Pesten koos heel Vlaanderen kleur tegen pesten. Scholen, jeugdbewegingen, jongeren én volwassenen: iedereen ging mee de strijd aan. En dat die strijd nog broodnodig is, weet acteur en schrijver Steph Goossens als geen ander. Met zijn boek ‘Pesten kan niet meer’ trekt hij doorheen Vlaamse scholen waar hij zijn eigen verhaal vertelt en jongeren wakker schudt om pesten mee de wereld uit te helpen.
‘Jij bepaalt wie je kan worden in het leven’ - Acteur Steph Goossens
& Je trekt al een paar jaar langs Vlaamse scholen om via lezingen, en sinds kort met je boek, de problematiek rond pesten bespreekbaar te maken. Wat heeft je ertoe aangezet om met dit thema aan de slag te gaan?
Steph: “Vijf jaar geleden las ik, op de ochtend van Valentijn, een krantenartikel over een jongen die zichzelf van het leven beroofd had omwille van pestgedag op school. Zijn ouders vonden nadien een briefje op zijn bureau waarin stond dat hij de pesterijen niet meer aankon. Toen heb ik beslist dat ik niet meer zou zwijgen over dit thema. Ik besefte dat ik iets wilde teruggeven, dat ik klaar was om mijn verhaal te vertellen.”
& Je vertelt in je boek dat je zelf gepest bent geweest. Hoe uitte zich dat?
Steph: “In het begin van het secundair onderwijs ben ik inderdaad gepest geweest. Het uitte zich vooral in mijn uiterlijk en kledij. Na de turnles was mijn kledij soms weg, waardoor ik in mijn sportkledij de rest van de dag verder les moest volgen. Wanneer ik stond te plassen, werd ik door mijn pesters opgewacht in het toilet en werd ik in het urinoir geduwd. Gingen we voetballen, dan werd ik als laatste gekozen. ‘Zet de dikke maar in de goal, dan blijven de ballen buiten’. Als je dat een keer hoort, is dat nog niet zo erg. Als zich dat blijft herhalen, kwetst dat. Je weet niet wat je verkeerd doet en waarom je zo hard wordt aangepakt.”
& Je praat heel openlijk over die periode in je leven. Wat doet het nu nog met jou?
Steph: “Nu doet het mij eigenlijk niets meer. Pesten gaat voorbij, maar ergens blijft er wel een herinnering hangen. Je kan het vergelijken met een litteken. Je weet dat je gevallen bent en wie je destijds geduwd heeft, maar het doet geen pijn meer. Enkel het litteken blijft. Had er mij toen iemand gezegd dat ik later boeken en theaterstukken zou schrijven en zou acteren, dan had ik dat niet geloofd. Ik was een klein, verlegen, kogelrond mannetje die nog geen drie woorden na mekaar durfde zeggen. Mijn ouders zijn verbaasd hoe ik later ben open gebloeid. Volgens hen praat ik nu te veel (lacht).
Maar je ziet, ondanks wat je hebt meegemaakt, kan je nog op elk moment in je leven worden wie je wil en doen wat je graag doet. Weten waar je goed in bent en waar je van houdt, zijn belangrijke elementen als je ertoe wilt komen datgene te doen in je leven waarmee je je eigen dromen waar kan maken. Sommige jongeren lopen extra belemmerende factoren op doorheen hun leven, wat hun zoektocht naar datgene waar ze goed in zijn en van houden, kan bemoeilijken. Een ervan is pestgedrag op school.”
& Was je je op school bewust van je talenten?
Steph: “Ik wist van jongs af aan al dat ik theater wilde spelen en verhalen schrijven. Dat deed ik zó graag. Toen het pesten de overhand kreeg, onderdrukte ik echter mijn zelfbewustzijn over mijn kwaliteiten en talenten. Door de groep die mij omwille van een uiterlijk kenmerk aanpakte, was ik elke dag opnieuw op mijn hoede. Ik was bezig met overleven. Niet met leven. Als ik ’s ochtends op de bus stapte, riepen de pesters ‘de dikke zit weer op de bus, de bus hangt scheef aan een kant’. Je bent 12, 13 jaar. Er zitten volwassenen op de bus die naar kantoor gingen. Niemand greep in. Niemand zei iets. Niemand kwam voor me op. Toen ik van de bus stapte, namen ze mijn muts af en smeten die in de fontein. Ze pakten mijn rugzak af en gooiden die op de Bondgenotenlaan in Leuven. En dan moest de schooldag nog beginnen. Telkens weer dacht ik ‘was het maar al half vier en kon ik maar al naar huis’.
Mijn ouders zeiden me altijd dat ik kon zijn en worden in het leven wie ik wou. Toen ik gepest werd stopte die gedachte aan de schoolpoort. Dan kon ik niet meer zijn wie ik was, kon ik mijn talenten niet meer verder ontwikkelen. Want vanaf de schoolport golden andere regels. Die van de haantjes-de-voorste. Weet je, elk kind heeft dromen, maar als je elke dag in angst leeft, geloof je niet meer in die dromen. Angst doodt dromen. Als jongere heb je eigenlijk maar één leerkracht nodig die net wat meer tijd voor je vrijmaakt om na te denken en te geloven in je talenten. Ik heb het geluk gehad om zo’n leerkracht te hebben die mijn talenten naar boven heeft gehaald en mijn kinderdromen heeft omgezet in werkelijkheid.”
& Een van je boodschappen is dus dat we meer in onze dromen moeten geloven en niet mogen opgeven?
Steph: “Inderdaad. Tijdens de lezingen die ik in scholen geef, probeer ik jongeren te overtuigen dat ze niet mogen opgeven, dat ze erover moeten praten wanneer iemand hen het leven zuur maakt én dat ze vooral hun talenten moeten aanspreken. Dat ze moeten geloven in wat ze echt graag doen en kunnen. Wie dat doet, kan zijn eigenwaarde daaruit ontlenen. Dan heb je in principe Facebook, Instagram of Twitter niet meer nodig om je eigenwaarde bekrachtigd te zien naar de buitenwereld. Want jij weet wat je waard bent in het leven. Je hoeft je dan niet meer telkens opnieuw af te vragen ‘Ben ik wel goed genoeg’?.
Ook volwassenen moeten erin geloven dat ze hun leven kunnen omgooien als ze het gevoel hebben dat het niet loopt zoals ze willen. Want je weet nooit wanneer je leven eindigt. Het zou jammer zijn mocht je op je sterfbed spijt hebben van de dingen die je niet gedaan hebt in je leven.”
& Je bent bovendien een grote pleitbezorger om het vak ‘empathie’ in te voeren op school. Hoe zie je dat juist?
Steph: “Ik ben er inderdaad een grote voorstander van om van empathie een vak te maken op alle scholen, van het eerste leerjaar tot en met het zesde middelbaar. Niet iedereen zal even goed zijn in dat vak, en dat is ook niet erg. Het gaat erom dat je kinderen en jongeren bewust maakt van wat hun woorden kunnen teweegbrengen bij een ander. Want taal is een wapen dat door sommigen misbruikt wordt.
Als kind moet je kunnen leren om voor jezelf te denken en doordacht je eigen menig te vormen. Zeggen wat iedereen zegt, daar geraak je geen stap mee vooruit. Er wordt vandaag al genoeg ‘getoeterd’. Veel mensen flappen er van alles uit, vanuit hun eigen hokjesmentaliteit, zonder erbij stil te staan of ze de andere met hun woorden niet kwetsen.”
& Pesten is helaas van alle tijden. Is er een kans dat pesten ooit helemaal verdwijnt?
Steph: “Pesten zal altijd bestaan. Ik ben geen negativist, maar als je ziet hoe de samenleving dagelijks in elkaar zit, kan dat niet anders. Als je ziet hoe bedrijven en werksituaties in elkaar zitten en hoe collega’s soms met elkaar omgaan, dan weet je dat het van alle tijden is en zal zijn. Dan kan je niet zeggen: ‘heb er maar vertrouwen in, pesten zal ooit verdwijnen’. Tegelijkertijd merk ik wel dat er in scholen een andere generatie aan het opstaan is. Er is een grote groep die bijvoorbeeld uiterlijkheden en sociale klassen minder belangrijk vindt. Die groep beseft dat het anders zal zijn en moeten in de toekomst. Dat stemt mij gelukkig.”
>> Benieuwd naar het boek van Steph? Via www.stephgoossens.be kan je er alles over lezen.
