De premie die minister Muyters in 2017 instelde om langdurig werkzoekenden sneller aan het werk te helpen, is voorlopig geen succes. Dat blijkt uit het antwoord op een parlementaire vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Robrecht Bothuyne (CD&V). De werkloosheid daalt en dat al vele jaren aan één stuk. Begin dit jaar waren er 7,9% minder werkzoekenden in Vlaanderen in vergelijking met het jaar ervoor. Er zijn echter groepen die achterblijven.
Robrecht Bothuyne: "Belangrijke groep zijn de langdurig werkzoekenden. Nog steeds zijn meer dan 65000 Vlamingen al 2 jaar of langer uitkeringsgerechtigd werkzoekend. Ter vergelijking: in januari 2017 waren er 67296 werkzoekenden langer dan 2 jaar werkloos. Een jaar later was dat aantal 65311 en begin 2019 waren er nog 60399 langdurig werkzoekenden. Ongeveer 1/3 van de Vlaamse werkzoekenden is langdurig werkloos. De daling bij die groep volgt niet het ritme van de gehele werkloosheid."
Nochtans is er sinds 1 januari 2017 een nieuwe premieregeling uitgewerkt die langdurig werkzoekenden moet helpen in hun zoektocht naar vast werk. Werkgevers die een langdurig werkzoekende, tussen 25 en 54 jaar oud, in dienst nemen, krijgen vanaf 2017 een premie van de Vlaamse overheid: 1.250 euro na drie maanden en nog eens 3.000 euro na een vol jaar tewerkstelling. Die financiële stimulans moet werkgevers over de laatste drempel heen tillen en dus ook meer langdurig werkzoekenden aan een duurzame job helpen. De Vlaamse Regering trok voor de maatregel in 10,6 miljoen euro uit. Maar de premie was geen succes. In het eerste jaar van de premie werd nog geen miljoen euro effectief gebruikt.
"In 2017 werden slechts 791 premies goedgekeurd en toegekend. In 2018 zijn dat er nauwelijks meer: 902. Dat is duidelijk onvoldoende als je het vergelijkt met de totale doelgroep. Langdurig werkzoekenden hebben het nog steeds echt moeilijk op de arbeidsmarkt. Het is zelfs zo dat de groep van de zeer langdurig werkzoekenden, mensen die al 5 jaar en langer van een uitkering leven, nog groeit met 0,6% op jaarbasis tot 26057 mensen. Hier moet duidelijk een tandje bijgestoken worden", vertelt Bothuyne.
CD&V wil dat elke langdurig werkzoekende een traject op maat krijgt aangeboden, met opleiding en vooral ook stages en werkervaringsmogelijkheden om zo de kloof met de arbeidsvloer te dichten. Speciale aandacht moet daarbij gaan naar die mensen die al het langst in de werkloosheid zitten.’ Van bijna 1 op 5 werkzoekenden kent VDAB de begeleidingsnood niet, zo bleek uit een antwoord op een parlementaire vraag. Bothuyne: "Sinds eind 2018 is VDAB nu opnieuw alle werkzoekenden aan het screenen op hun noden en mogelijkheden, beter laat dan nooit…"
Het aantal toegekende premies is niet alleen laag, er werken ook veel aangevraagde premies geweigerd. Bothuyne: ‘de 902 toegekende premies vertegenwoordigen slechts 37% van de aanvragen. In 2018 werden 2396 premies aangevraagd. Maar het grootste deel werd dus geweigerd, veelal omdat de betrokken werkzoekende toch niet in aanmerking kwam, omdat de premie te laat werd aangevraagd of omdat de betrokkene niet de kaap van 3 maanden tewerkstelling haalde. Het feit dat velen de premie aanvragen en toch niet in aanmerking komen, duidt erop dat er meer moet ingezet worden op bekendmaking en een betere communicatie.’
Op termijn zou deze aanwervingsstimulans moeten kunnen worden geïntegreerd in het pakket automatische RSZ-kortingen voor doelgroepen, zoals die bestaat voor jongeren en ouderen bijvoorbeeld. Bothuyne: ‘we moeten de loonlasten niet alleen algemeen verlagen, maar ook voor specifieke doelgroepen. Vlaanderen is daartoe nu bevoegd. We moeten deze bevoegdheid nu ook voluit gebruiken.’
